ΚΙΜΩΝ ΧΑΤΖΗΜΠΙΡΟΣ: ΜΕΣΟΧΩΡΕΣ

 

Δεν λείπουν οι αναπτυξιακοί πόροι από την Ελλάδα. Συχνά όμως, κάποιοι από τους κατοίκους της, με παράλογες συμπεριφορές, κάνουν ό,τι μπορούν για να συντηρούν την φτώχεια και να εμποδίζουν κάθε βιώσιμη πρόοδο.

Η Μεσοχώρα, ιστορικό κεφαλοχώρι μεγάλης ορεινής περιοχής, δεσπόζει στη Νότια Πίνδο. Ένα ογκώδες φράγμα στον ρου του Αχελώου άρχισε να κατασκευάζεται εκεί το 1986 και, με καθυστερήσεις, περατώθηκε το 2001. Δεν λειτούργησε όμως ποτέ, ο τεχνητός ταμιευτήρας έμεινε άδειος και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο-φάντασμα στέκεται ανενεργό επί 20 χρόνια. Επένδυση 500 εκατομμυρίων ευρώ παραμένει άχρηστη, η ισχύς των 161,6 MW δεν παράγει την ετήσια ενέργεια των 384 εκατομμυρίων κιλοβατωρών, χάνονται επομένως περίπου 28 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Σε διεθνές συνέδριο το 2011, ο γράφων παρουσίασε τα δεδομένα και το ακροατήριο εξέφρασε έκπληξη για την δεκαετή απερίσκεπτη απώλεια. Άλλα δέκα χρόνια πέρασαν και το έργο συνεχίζει να φθείρεται, παραμένοντας ανενεργό.

Το φράγμα της Μεσοχώρας σχεδιάσθηκε ως επικουρικό για το φαραωνικό έργο εκτροπής του Αχελώου, που εξαγγέλθηκε, στην επέτειο του Κιλελέρ, το 1983. Πέρα από τις μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η εκτροπή κρίθηκε αρνητικά από τις πιο σοβαρές οικονομικές, αγροτικές και ενεργειακές μελέτες και, επανειλημμένως, από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το φράγμα έχει την δυνατότητα να λειτουργήσει ως υδροηλεκτρικό έργο, ανεξαρτήτως της εκτροπής, αλλά παρεμποδίζεται η λειτουργία του, λόγω δικαιολογημένων αντιδράσεων κατοίκων που δεν θέλουν η Μεσοχώρα να κατακλυσθεί από τα νερά του ταμιευτήρα. Οι σφοδρές αντιπαραθέσεις γύρω από την εκτροπή του Αχελώου ναρκοθέτησαν κάθε ενδιάμεση λύση για αυτόνομη λειτουργία του φράγματος. Αδιαλλαξία από όλες τις πλευρές, πεισματική εμμονή ΔΕΗ, μηχανικών και οικολόγων, αμηχανία των κυβερνήσεων, αδιέξοδο αντί συμβιβασμού.

Περιβαλλοντικό ζήτημα ουσιαστικά δεν υπάρχει πια, η εκτροπή έχει ματαιωθεί, ενώ η εκτεταμένη ζημιά στο ορεινό τοπίο έχει ήδη συντελεσθεί κατά την κατασκευή του φράγματος. Αν όμως λειτουργήσει και γεμίσει ο ταμιευτήρας, θα κατακλυσθεί το χωριό. Το αδιέξοδο παραμένει.

Η διαΝΕΟσις, σε πρόσφατη εμπεριστατωμένη έρευνά της, παρατηρεί ότι στην ιστορία του φράγματος της Μεσοχώρας βρίσκονται συγκεντρωμένες μια σειρά από παθογένειες που ταλαιπωρούν γενικότερα την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Επισημαίνει το παράδοξο να εμποδίζεται, από λίγους κατοίκους ενός εν μέρει εγκαταλελειμμένου χωριού, η λειτουργία του, έστω κακοσχεδιασμένου, έργου που θα εξυπηρετούσε το δημόσιο συμφέρον. Δεν αναφέρει όμως το επιπλέον στοιχείο που αναδεικνύει τον πλήρη παραλογισμό: υπάρχει ενδιάμεση τεχνική λύση, άμεσα εφαρμόσιμη, την ξέρουν οι μηχανικοί, καθώς και οι περισσότεροι ντόπιοι κάτοικοι. Το φράγμα μπορεί να λειτουργήσει, χωρίς να κατακλυσθεί το χωριό. Καθώς όμως έτσι δικαιώνεται εν μέρει ο αντίπαλος, κανένας δεν την αναφέρει δημόσια. Τα αμοιβαία πείσματα δεν υποχωρούν, αρνούνται να αποδεχθούν μια βιώσιμη διέξοδο σχεδιασμένη από ικανούς επιστήμονες. Τα χρόνια περνούν, δεν αξιοποιούνται τα 500 εκατομμύρια ευρώ του έτοιμου έργου, η χώρα χάνει ετησίως δεκάδες εκατομμύρια, καθώς και μια πολύτιμη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Φαίνεται ότι οι απόγονοι του Αριστοτέλη, πατέρα της Λογικής, επιμένουν, 2500 χρόνια μετά, να μην καταλαβαίνουν οι «Μεσοχώρες» τί σημαίνουν…

Κίμων Χατζημπίρος