Μας σπρώχναν προς τη θάλασσα με τόξα οι Παταγόνες

του Λεωνίδα Καστανά

Το πιο φυσιολογικό και αναμενόμενο πολιτικό γεγονός των τελευταίων μηνών είναι η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από το κυβερνητικό σχήμα και η δημιουργία της δικομματικής κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ.

Πριν ένα χρόνο ο Φώτης Κουβέλης έκανε την πιο σωστή και θαρραλέα επιλογή της Αριστεράς τα τελευταία 40 χρόνια. Στήριξε έμπρακτα και συμμετείχε σε μια κυβέρνηση συνεργασίας για τη σωτηρία της πατρίδας. Η επιλογή αυτή, απεκάλυπτε ένα υψηλό αίσθημα εθνικής ευθύνης, συνιστούσε  το πρώτο απτό δείγμα γραφής μιας κυβερνώσας Αριστεράς και έριχνε το σπόρο για τη γέννηση μιας κουλτούρας πολιτικής συνεργασίας. Η συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ έδωσε την απαραίτητη ηθική νομιμοποίηση σε μια κυβέρνηση της οποίας οι άλλοι δυο εταίροι ήταν αυτοί που οδήγησαν τη χώρα στο αδιέξοδο, αλλά η λαϊκή εντολή τους ήθελε πρωταγωνιστές στην προσπάθεια σωτηρίας της.  

Έκανε όμως και ένα λάθος. Δέχτηκε να αναλάβει τα υπουργεία Δικαιοσύνης και  Διοικητικής Μεταρρύθμισης, δυο υπουργεία κλειδιά για την τύχη των μεταρρυθμίσεων που είχε ανάγκη η χώρα για να βγει από το τέλμα. Έτσι αποκαλύφθηκε με τον πιο κραυγαλέο τρόπο η μεταρρυθμιστική της ένδεια.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την απαλλαγή της χώρας από τα μνημόνια είναι η δημιουργία πλεονασμάτων. Και αυτά επιτυγχάνονται με την αύξηση των εσόδων από φόρους και εισφορές και την ταυτόχρονη μείωση των εξόδων. Με τη φοροδιαφυγή να αυξάνεται αλματωδώς λόγω κυρίως της βαθιάς οικονομικής  ύφεσης, τι απομένει; Η μείωση των εξόδων. Μετά από το καταιγιστικό μπαράζ των οριζόντιων μέτρων που προηγήθηκε, ήρθε και η ώρα του κράτους. Ενός κράτους που πρέπει να αλλάξει όχι μόνο για να γίνει πιο οικονομικό αλλά κυρίως για να γίνει πιο παραγωγικό.

Είναι εδώ που αρχίζει ο εφιάλτης του πολιτικού συστήματος. Κλείσιμο κάποιων, πάλαι ποτέ, εκλεκτών οργανισμών (ΕΡΤ, ΕΑΒ, ΕΒΟ κλπ), αναδιάρθρωση και σμίκρυνση άλλων και φυσικά μερικές χιλιάδες απολύσεις μόνιμων ή μη δημοσίων υπαλλήλων. Η αποψίλωση του κράτους απόμεινε τελευταία γιατί όλοι είχαν την ελπίδα ότι κάτι θα γίνει και στο τέλος θα την αποφύγουν. Αλλά από τη μια η τρόικα και τα μνημόνια που έχουμε υπογράψει, από την άλλη η ίδια η ζωή ( η ανάγκη πλεονασμάτων) επιβάλλουν να μπει μαχαίρι και στις ιερές αγελάδες. Για να διασωθούν οι υπόλοιποι. Αν η ελληνική κυβέρνηση συνεχίσει να υπεκφεύγει θα ακολουθήσουν νέα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα με απρόβλεπτες συνέπειες.

Θες να είναι επίορκοι και κοπανατζήδες, θες να είναι γυμναστές που πλεονάζουν, συμβασιούχοι των ΟΤΑ που παραμένουν με δικαστικά κόλπα, μυστήριοι ΙΔΑΧ, πελάτες που βολεύτηκαν εντός αλλά εκτός ΑΣΕΠ, ήρθε η ώρα κάποιοι να φύγουν. Ήρθε η ώρα να πληρώσει και το δημόσιο τον κεφαλικό φόρο που του αναλογεί. Και από πίσω έρχονται οι ιδιωτικοποιήσεις των ΔΕΚΟ, ο εξορθολογισμός των οποίων ίσως σημάνει και νέες απολύσεις.

Φυσικά και όλα αυτά  θα μπορούσαν να γίνουν με κάποιο οργανωμένο και ευφυές σχέδιο, μετά από δίκαιη αξιολόγηση, χωρίς να υπεισέλθουν κομματικά κριτήρια. Φυσικά και το σχέδιο θα έπρεπε να περιλαμβάνει αντισταθμιστικά μέτρα τόνωσης της απασχόλησης και επιδοματικής ενίσχυσης των ανέργων. Αλλά απολύσεις θα γίνουν. Για τα άλλα μέτρα που αναφέραμε δεν παίρνουμε όρκο. H παρούσα κυβέρνηση δεν αποτελεί εγγύηση. Το κράτος πρέπει να γίνει μικρότερο και πιο οικονομικό. Άγνωστο είναι αν θα γίνει και πιο παραγωγικό.

Ποια είναι τα προαπαιτούμενα αυτής της πρωτόγνωρης επιχείρησης; Νομοθετικές ρυθμίσεις που θα λύνουν τα χέρια και σαρωτική διοικητική αναδιάρθρωση που θα περιλαμβάνει και απολύσεις. Με τους αριστερούς, Ρουπακιώτη και Μανιτάκη στα υπουργεία κλειδιά αυτό ήταν αδύνατο. Γιατί και οι δύο υπερασπίστηκαν με τον πιο εμφατικό τρόπο όλο το άθλιο νομικό πλέγμα που έκανε άτρωτο το φαύλο πελατειακό κράτος σε κάθε απόπειρα μεταρρύθμισης. Συνεπώς, έπρεπε να φύγουν και έφυγαν. Το τι θα κάνουν αυτοί που απέμειναν θα το δούμε.

Η Αριστερά με ή χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς συνέβαλε με τον τρόπο της στη δημιουργία αυτού του υδροκεφαλικού κράτους. Πως θα μπορούσε τώρα να βάλει την υπογραφή της στην καταστροφή του όταν μάλιστα είχε τον τρόπο να την αποφύγει; Και οι άλλοι δεν θέλουν να το χαλάσουν αλλά δεν μπορούν να κάνουν και αλλιώς. Έτσι τελείως φυσιολογικά η ΔΗΜΑΡ έπρεπε να αποχωρήσει και οι άλλοι να μείνουν για να τα βάλλουν με τους πελάτες τους, πληρώνοντας το ανάλογο πολιτικό κόστος. Οι δυνάμεις που διαφεντεύουν αυτόν τον τόπο και δεν είναι μόνο πολιτικές έδειξαν με τον τρόπο τους στην Αριστερά την έξοδο και εκείνη τους απάντησε, «δεν είναι ανάγκη, καταλαβαίνω, ούτως ή άλλως είχα σκοπό να φύγω. Δεν μπορώ».

Βέβαια τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Η κυβερνώσα Αριστερά να έχει ασπαστεί μια άλλη ιδεολογία, Αριστερή αλλά και Φιλελεύθερη. Να έχει σαφές και ολοκληρωμένο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για το κράτος και την πολιτική βούληση να το εφαρμόσει. Να έχει  σοβαρά στελέχη, ικανά να το υποστηρίξουν. Να ηγεμονεύσει πολιτικά των συνεταίρων της  και να τους δείξει το δρόμο για κοινωνικά δίκαιες αλλά και πολιτικά αποτελεσματικές επιλογές. Να χωθεί μέσα στα άδυτα του κράτους όχι για να κάνει πως δεν βλέπει την αρρώστια του, αλλά για να αποκόψει τα καρκινώματα και να θεραπεύσει τις πληγές του. Να σταθεί όρθια και με πυγμή απέναντι στους άλλους και να αρθρώσει τις αλήθειες της. Όχι τις "αλήθειες" με τις οποίες η Αριστερά χρόνια τώρα νανουρίζει την κοινωνία και της υπόσχεται τη μετά θάνατο ζωή, αλλά τις αλήθειες που απορρέουν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο και αποτελούν κοινό τόπο στην εποχή της νεωτερικότητας. Τις αλήθειες μιας σύγχρονης και φιλελεύθερης Αριστεράς.

Δυστυχώς απέδειξε ότι δεν μπορεί να το κάνει. Γιατί μπορεί να λέει ότι είναι της Ευθύνης αλλά δεν έχει ακόμα εγκαταλείψει το μαστό της παραδοσιακής αριστερής ιδεολογίας. Δεν είχε και την εμπειρία, δεν ήταν έτοιμη. Πρωταγωνίστησε στην κατασκευή μιας μαξιμαλιστικής  προγραμματικής συμφωνίας και μετά ανέχτηκε την αθέτησή της με  κατεβασμένα χέρια. Μίλησε για διαφάνεια, αλλά ενεπλάκη στο σύστημα  νομής του 4-2-1 τελείως αυτόματα. Απέφυγε να χρησιμοποιήσει πολιτικά στελέχη και δεν έκανε καμιά νύξη για μόνιμο τριμερές όργανο αντιμετώπισης των δυσλειτουργιών. Το χειρότερο, δεν διαμαρτυρήθηκε ανοικτά για πολλά από τα καθυστερούμενα μέτρα ανακούφισης των πολιτών και επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών και δεν πρότεινε άμεσες και εφαρμόσιμες λύσεις. Με δυο λόγια προσπάθησε να περάσει απαρατήρητη μέσα στο κυβερνητικό μπλοκ. Η κυβερνητική της παρουσία ήταν κόλαφος για την Αριστερά.

Και όλα αυτά, γιατί η ηγετική ομάδα της ΔΗΜΑΡ είναι η Ανανεωτική Πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί οι αληθινοί μεταρρυθμιστές της είναι λίγοι και αδύναμοι. Γιατί φρόντισε να μην ανοίξει τις πόρτες της σε ευρύτερες κεντροαριστερές δυνάμεις. Γιατί η κοινοβουλευτική της ομάδα είναι προβληματική. Γιατί η εσωκομματική της δημοκρατία είναι ανάπηρη.  Γιατί με το πρόσχημα του αριστερού πρόσημου κρύβει τη δυσανεξία της στις πραγματικές σαρωτικές μεταρρυθμίσεις. Γιατί δεν έπαψε ποτέ να κοιτάζει προς τα πίσω, σ’ αυτό που άφησε.   

Όταν το ενδεχόμενο της ανοικτής χρεοκοπίας απομακρύνθηκε, η ΔΗΜΑΡ μετατράπηκε, με τη θέλησή της, σε βαρίδι της κυβέρνησης και ως εκ τούτου έφυγε άδοξα. Αποχωρώντας μας είπε ότι η χώρα δεν χρειάζεται εκλογές, δηλαδή έχει κυβέρνηση εμπιστοσύνης γιαυτό και τη στηρίζει επιλεκτικά. Δηλαδή, ευχήθηκε στους «κακούς» να βγάλουν το φίδι από την τρύπα και αποσύρθηκε πίσω από την κόκκινη γραμμή της. Ανοησίες που δεν κρύβουν την αδυναμία της να συμβάλει σε κάτι θετικό. Το μέλλον της είναι άγνωστο πλην όμως δυσοίωνο. Οι παρθενοραφές στην πολιτική πληρώνονται. Δεν φταίει αυτή, τόση ήταν. Δυστυχώς άγνωστο είναι και το μέλλον της Κεντροαριστεράς. Για την κυβέρνηση είμαστε υποχρεωμένοι να ευχόμαστε τα καλύτερα. Διαφορετικά, τα χειρότερα έρχονται.

Στους Αριστερούς Μεταρρυθμιστές απομένει η αναζήτηση μιας άλλης αφήγησης και ενός άλλου σχεδίου. Θα προσπαθήσουμε σε αυτήν την κατεύθυνση.